گروه اجتماعی: به نظر می‌رسد در شرایط کنونی جامعه تعیین مهریه‌های معنوی راهکار مناسبی برای خروج از کشمکش‌های موجود در نهاد خانواده است چرا که این مهریه‌ها رفتارهای ریاکارانه مهریه‌های مادی را ندارد و با نوعی اخلاص توام است.
آیت‌الله «سید هاشم بطحایی‌گلپایگانی» دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در بخش نخست گفت‌و‌گوی خود با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، به معیارهای مورد نظر اسلام در زمینه تعیین مهریه پرداخت و گفت: آیات قرآن شاخصه خاصی برای دریافت مهریه ذکر نشده است و مهم‌ترین اصل توافق طرفین است اما در سیره رسول خدا(صلی الله علیه وآله) مبنا کم بودن مهریه عنوان شده است. وی با انتقاد از رواج این فرهنگ که «مهریه را کی داده و کی گرفته»
اظهار کرد: در جامعه کنونی ما اکثریت افراد به صورت ذهنی فرهنگ اسلام و سنت پیامبر(صلی الله علیه وآله) را قبول دارند، اما در مرحله اجرا نسبت به عملیاتی کردن آن بی‌تفاوت هستند به نحوی که در موضوع مهریه نیز شاهد این غفلت از دستورات اسلام هستیم.
بخش دوم این گفت‌و‌گو با ارزیابی فعالیت نهادهای فرهنگی در راستای ترویج مبانی دینی در خصوص تعیین و مطالبه مهریه آغاز شد که گلپایگانی با انتقاد از کم‌کاری نهادهای ذی‌ربط در این زمینه اظهار کرد: متأسفانه رسانه ملی و نهادهایی همچون مجلس شورای اسلامی در این خصوص اقدامی انجام نداده‌اند و غفلت مردم نیز از همین بی‌توجهی نشئت می‌گیرد.
این دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی در ادامه گفت: فعالیت مجلس در زمینه مفاد دینی و حقوقی مهریه تنها به محاسبه نرخ روز آن و عندالاستطاعه شدن خلاصه شده است که با مطالعه آن می‌توان به این نتیجه رسید که از بخش عظیمی از این موضوع مهم در زندگی زناشویی غفلت کرده‌اند. در این بخش از گفت‌و‌گو خبرنگار ایکنا با استناد به نظر این مدرس دانشگاه که با عندالاستطاعه شدن مهریه مخالف است، نحوه ورود نهادهای فرهنگی و اجرایی برای ترویج مبانی مورد نظر اسلام در امر مهریه را از وی جویا شد که در این باره تصریح کرد: نهادهای مسئول در این عرصه باید با ارائه برنامه‌های مختلف میزان تدین افراد را تقویت کنند تا آنها با آغاز زندگی مشترک مرتکب اشتباه در این نهاد نشوند.
مدرس اجتهاد حوزه علمیه قم در پاسخ به این پرسش که مگر میزان تدین افراد قابل اندازه‌گیری است؟ اظهار کرد: در این برهه است که ما باید از دستورات الهی مرتبط با دقت در گزینش همسر استفاده کنیم به این منظور که فردی که در مرحله نخست زندگی مشترک اقدام به پذیرش مهریه سنگین می‌کند نشانگر این مطلب است که در زمینه‌های دیگر نیز بی‌مسئولیت است.
وی افزود: رادیو و تلویزیون باید این وظیفه اجتماعی خود را با تولید برنامه‌های مختلف مورد توجه قرار دهد و خانواده‌ها را نسبت به اهمیت این امر آشنا کنند تا والدین ابتدا به امکانات خواستگار خود در زمینه تعیین مهریه توجه کنند و بدین‌ترتیب با صداقت وی آشنا شوند. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تعیین مهریه‌های نجومی توسط جوانان را زنگ خطری برای سست شدن نهاد خانواده عنوان و تصریح کرد: گویی دختران جوان با تعیین این مهریه‌های هنگفت در اندیشه تجربه یک زندگی مسالمت آمیز هستند چرا که می‌دانند توسل به آن مانع بسیاری از بداخلاقی‌های مردان در زندگی و عاملی برای تداوم زندگی مشترک است و این در حالی است که از این موضوع غافل هستند که مطالبه این مهریه‌ها نیز ضمانت اجرایی ندارد و با انواع ترفندها می‌توان از آن رهایی یافت.
آیت‌الله گلپایگانی تجارت را از دیگر عوامل تعیین این مهریه‌ها دانست و گفت: متأسفانه عده کمی از زنان نیز با تعیین این نوع مهریه‌ها در اندیشه بهره‌برداری‌های شخصی هستند البته این معضل در جامعه ما گسترش نیافته است.
وی در خصوص تعیین مهریه‌های معنوی به خبرنگار ایکنا تصریح کرد: به نظر می‌رسد این مهریه‌ها از بهترین انواع است چرا که کشمکش و رفتارهای ریاکارانه مهریه‌های مادی را ندارد و با نوعی اخلاص توام است اما به عقیده من مادی و معنوی بودن مهریه برای مردی که قصد دادن مهریه را ندارد فرقی نمی‌کند. در بخش پایانی این گفت‌و‌گو خبرنگار ایکنا از گلپایگانی پرسید آیا ترویج فرهنگ تعیین مهریه‌های معنوی به ضرر زنان نیست چرا که بخشی از فلسفه مهریه پشتوانه اقتصادی زن است که این مدرس حوزه و دانشگاه در تشریح این مطلب اظهار کرد: طبق فرهنگ اسلامی زن در زندگی مشترک نفقه‌خور است لذا همه هزینه‌های زندگی زن اعم از خوراک، پوشاک، لوازم آرایش، امکانات درمانی، تفریحی به عهده شوهر است.
وی افزود: علاوه بر این زنان می‌توانند برای اموری نظیر شیردهی و حضانت کودک خود از همسرشان حقوقی دریافت کنند از همین‌رو می‌توان ادعا کرد که ریشه بسیاری از مشکلات خانوادگی ریشه در دوری از فرهنگ دین دارد لذا پایبندی به دستورات دینی عامل برطرف شدن همه مشکلات می‌شود و کانون خانواده را به نهادی پر مهر و عطوفت تبدیل می‌کند که اولویت تعامل زن و شوهر با یکدیگر است نه مسائل اقتصادی.