گروه اجتماعی: توهین‌های غرب به دین اسلام، پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و کتاب خدا واکنش آنها در برابر موفقیت‌های رسانه‌های جمعی و گسترش ارتباطات دینی جهان اسلام به ویژه ایران است که با عملکرد مثبت خویش زمینه بیداری اذهان عمومی را نسبت به مفاهیم اسلامی فراهم کرده‌اند.
آیت‌الله سید«هاشم بطحایی‌گلپایگانی» عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، درباره ضرورت استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی در اشاعه مفاهیم دینی گفت: استفاده از امکانات ارتباطاتی بهترین ابزار برای نشر دین اسلام و اطلاع‌رسانی درباره نحوه دستورات و فرامین آن است.
وی که به تدریس فقه و حقوق اسلامی در دانشگاه مشغول است، در ادامه با اشاره به تفاوت موجود در نحوه استفاده از ابزارهای ارتباطی در قرون مختلف افزود: در طول تاریخ اسلام اشاعه و تبلیغ دین به شیوه‌های مختلف صورت می‌گرفت برای مثال در سده‌های نخستین انتقال پیام‌های دینی تنها به شکل حضوری و کلامی بود اما با ظهور و گسترش ابزارهای ارتباطی این شیوه‌ها نیز تغییر یافت. این استاد دانشگاه با تقسیم‌بندی ابزارهای ارتباطی به سنتی و مدرن اظهار کرد: باید کانال‌های ارتباطی شفاف و رسا باشد تا مفاهیم اسلامی به شکل صحیح به مخاطبان منتقل شود، امروزه وسایل ارتباطی به گونه‌ای است که محدودیت‌های گذشته را ندارد و به راحتی قابل انتشار در سراسر دنیاست.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به آیه ۵۸ سوره «النساء» که می‌فرماید «إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا؛ خدا به شما فرمان مىدهد که سپردهها را به صاحبان آنها رد کنید» گفت: با توجه به این آیه می‌توان چنین برداشت کرد که دین اسلام امانتی در دست بشر است از این‌رو باید این امانت با حفظ مفاهیم آن به دست کارشناسان و متخصصان دینی سپرده شود اما برای اشاعه دین اسلام لازم است که این افراد از ابزارهای ارتباطی استفاده کنند.
ارزیابی عملکرد ابزارهای سنتی و مدرن ارتباطی در گستره دین در جامعه کنونی مبحث دیگر این گفت‌وگو بود که این دکترای فقه و حقوق اسلامی در پاسخ به آن گفت: به اعتقاد من در القای مفاهیم دینی نوع ابزارهای ارتباطی مهم نیست بلکه نکته مهم در این زمینه احساس مسئولیت مسئولان رسانه‌ها و ابزارهای ارتباطی در این مقوله است چراکه این ابزارها تنها وسیله‌ای برای رسیدن به هدف هستند.
این مدرس اجتهاد در حوزه، بر این عقیده است که امروزه ابزارهای ارتباطی با قدرت و توان گسترده‌‌ای که دارا هستند می‌توانند بیش از گذشته به اشاعه مفاهیم دینی بپردازند، اما متأسفانه ما هنوز نتوانسته‌ایم از این قدرت که ساخته ذهن بشر است به نحوه مطلوب استفاده کنیم. وی ابزارهای ارتباطی را نعمت و هدیه الهی دانست و گفت: باید از این دستاوردهای جدید در راستای رضای الهی استفاده کنیم تا پیام دین که به مصلحت و فرهنگ جامعه است، به شکل صحیح تبلیغ شود البته دستیابی به این جایگاه مستلزم این است که سرمایه‌گذاری بیشتری در این مسیر صورت گیرد. بررسی عملکرد حوزه‌های علمیه در بهره‌مندی از ابزارهای ارتباطی پرسش دیگر خبرنگار ایکنا از این استاد دانشگاه بود که این کارشناس دینی در پاسخ به آن گفت: این ابزارهای نوین در چند سال اخیر در اختیار حوزه‌های علمیه و مراکز تبلیغی قرار گرفته است که با اندکی بررسی متوجه پیشرفت‌های موجود در این حوزه خواهیم شد و انتقال پیام‌های دینی به شیوه مناسب‌تری نسبت به سنوات گذشته دلیلی بر این مدعاست.
این کارشناس دینی با اشاره به مواضع جدی دنیای غرب در مقابل اشاعه دین اسلام تصریح کرد: اگر امروزه شاهد آن هستیم که به دین اسلام، پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و کتاب خدا توهین می‌شود به این دلیل است که رسانه‌های جمعی کشورمان توانسته‌اند با کوشش در زمینه اشاعه مبانی دینی و عملکرد مثبت خویش در این حوزه، زمینه بیداری اذهان عمومی را نسبت به مفاهیم اسلامی فراهم کنند.
وی اشاعه مفاهیم دینی را زنگ خطری برای دشمنان اسلام و سردمداران استکبار عنوان و اظهار کرد: زمانی که پیام‌های دینی و مبانی توحیدی به راحتی توسط رسانه‌های جمعی در اختیار افراد قرار می‌گیرد شرایط آگاهی آنان را فراهم می‌‌کند از این‌رو می‌توان گفت که حوزه‌های علمیه و رسانه‌های جمعی در اشاعه مبانی دین تا حدودی موفق عمل کرده‌اند اما به اعتقاد من تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله بسیار است.
بطحایی که خود تجربه استفاده از ابزارهای ارتباطی به شیوه مدرن را دارد در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «آیا وبلاگ‌های دینی از جذابیت و نوآورهای لازم در اشاعه دین برخوردار هستند؟» به خبرنگار ایکنا گفت: ما در این عرصه در ابتدای راه هستیم چراکه وبلاگ‌نویسی فرهنگ و علم جدیدی است که هنوز مصادیق، مفاهیم و کاربردهای آن برای کاربرانش کاملاً مشخص نشده از این‌رو نمی‌توان درباره نوآوری در این عرصه صحبت علمی کرد.
این کارشناس دینی در برابر نظرات برخی از اساتید ارتباطات مبنی بر فاصله گرفتن مبلغان دینی از ابزارهای نوین غربی به دلیل ترس از برچسب غرب‌زدگی بر آنان با رد این نظر و مخالفت با چنین برداشتی اظهار کرد: پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در حدیثی فرموده است که «به دنبال علم باشید حتی اگر در بلاد کفر باشد»، با این تفکر اسلامی می‌توان هرگونه انتقادی در این زمینه را رد کرد چراکه ما به محتوا و گفتار پیام بیش از ابزارهای ارتباطی توجه داریم. وی همچنین معتقد است که نباید از ابزارهای ساخته غرب تنها به دلیل غربی بودنش امتناع کرد بلکه باید با برخورداری از این علوم دنیای غرب را شرق‌زده و به دین اسلام علاقه‌مند کرد.
این استاد حوزه علمیه قم در پاسخ به پرسشی مبنی بر چگونگی حساس کردن حوزه‌های علمیه و مراکز تبلیغی نسبت به برخورداری از شیوه‌های نوین ارتباطی گفت: فرهنگ‌سازی نخستین گام در این مسیر است که باید به آن توجه داشت. این کارشناس مذهبی با ابراز تأسف از گزینشی عمل کردن رسانه‌های جمعی در انتقال مفاهیم دینی تصریح کرد: در حال حاضر رسانه‌های جمعی و تصویری در انتقال پیام‌های دینی گزینشی رفتار می‌کنند، همچنین این رسانه‌ها در انتخاب کارشناس مذهبی برای سخنرانی در رسانه‌ها نیز از دقت نظر کافی برخوردار نیستند.
بطحایی گلپایگانی با تأیید ضعف در حوزه ارتباطات دینی افزود: شبکه‌های تلویزیونی در مسائل اجتماعی و فرهنگی هزینه‌های بسیاری را متحمل می‌شوند اما در زمینه اشاعه مفاهیم دینی حداقل بودجه را به این امر اختصاص می‌دهند.
وی در پایان ضعف ایمان را از دلایل ورود انحرافات دینی عنوان و تصریح کرد: نبود ساماندهی در امور مبلغان دینی توسط سازمان تبلیغات موجب شده است تا انحرافات در حوزه دینی بیش از گذشته در جامعه نمایان شود از این‌رو لازم است تا سازمانی به صورت منسجم در حوزه ارتباطات دینی فعالیت کند تا مشکلات موجود در اشاعه مبانی دینی کاهش یابد.