شنبه ۳ آذر ۱۴۰۳
   

وجوب سجده بر خاک

بازگشت به فهرست

  • حدیث شماره ۱

وجوب وضع الجبهه فی سجده علی الارض ولایجوز علی الفرش و سایر الاشیاء کما نقل عن رسول الله صلی الله علیه «وآله» وسلم فی احادیث کثیره منها اجتمع ناس من الانصار فیهم سهل بن سعد الساعدی و ابوحمید و ابواسید فذکروا صلاه رسول الله صلی الله علیه «وآله» وسلم فقال ابوحمید الساعدی دعونی أحدثکم فأنا أعلمکم بهذا قالوا فحدث قال رأیت رسول الله صلى الله علیه «وآله» وسلم سجد فأمکن جبهته و أنفه من الأرض و نحی یدیه عن جَنبیه فقال القوم کلهم هکذا کانت صلاه رسول الله صلی الله علیه «وآله» وسلم.

۱- تهذیب الآثار/ تألیف الامام محمدبن جریر الطبری/ مطابع الصفا/ مکه المکرمه ۱۴۰۲هـ/ ج۱/ ص۳۵۵/ ح ۷۸۹

۲- سنن الترمذی: ۱/ ۱۶۹ و قال: « حدیث حسن صحیح »

۳- صحیح ابن خزیمه: ۱/ ۳۲۲

۴- نیل الأوطار: ۲/ ۲۸۶

در نماز هنگام سجده باید پیشانی بر روی زمین باشد و سجده بر روی فرش و سایر اشیاء جایز نیست چنانکه از رسول خدا صلی الله علیه وآله در احادیث زیادی آمده است که سجده بر زمین می کرد از جمله آن احادیث این که عده ای از انصار مانند سهل بن ساعدی و ابوحمید و ابواسید گرد آمدند و راجع به کیفیت نماز رسول خدا صلی الله علیه وآله مذاکره کردند. ابوحمید ساعدی گفت من از شما داناترم به این مسئله، بگذارید برای شما حدیثی بیان کنم گفتند بیان کن. گفت: من دیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله سجده کرد و پیشانی و بینی خود را بر زمین گذاشت و دو دستش را از دو پهلویش گشود و تمام آن ها که حاضر بودند گفتند آری نماز رسول خدا صلی الله علیه وآله این چنین بوده است.

  • حدیث شماره ۲

و در روایت دیگر نیز عن عکرمه قال مرّ النبی صلی الله علیه «وآله» و سلم علی انسان یسجد و لایضع أنفه علی الأرض فقال النبی صلی الله علیه «وآله» وسلم من صلی صلاه لا یصیب الأنف فیها ما یصیب الجبهه لم تقبل صلاه.

۱- تهذیب الآثار/ تألیف الامام محمدبن جریر الطبری/ مطابع الصفا/ مکه المکرمه ۱۴۰۲هـ/ ج۱/ ص۳۵۳/ ح۷۸۴

۲- سنن الدارقطنی: ۱ / ۳۴۸

۳- مصنف عبدالرزاق: ۲ / ۱۸۲

۴- مصنف بن أبی شیبه: ۱ / ۲۶۲

۵- السنن الکبری: ۲/ ۱۰۴ و فیها « الجبین » بدل الجبهه

۶- کنزالعمال: ۷/ ۴۶۵

۷- المعنی: ۱/ ۲۷۱

عکرمه می گوید پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله عبور کرد بر مردی که سجده می کرد و بینی خود را بر زمین نمی گذاشت. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود: اگر کسی نمازی بخواند که بینی خود را مانند پیشانیش بر زمین نگذارد نماز او قبول نیست.

  • حدیث شماره۳

عن عبدالله بن یزید الخطمی قال حدّثنا البراء بن عازب و هو غیر کذوب قال کنا نصلی خلف النبی صلی الله علیه «وآله» فاذا قال سمع الله لمن حمده لم یحن احد منّا ظهره حتی یضع النبی صلی الله علیه «وآله» جبهته علی الارض.

۱- صحیح بخاری/ ج۱ / ص۱۹۷

سجده باید بر خاک و زمین باشد ولذا بر چیز دیگر جایز نیست و اینکه شیعه مقداری از خاک را به شکلی در می آورد که نام آن را مُهر می گذارد برای امتثال امر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است چنانکه عبدالله بن یزید خطمی می گوید براء بن عازب که آدم دروغ گویی نیست برای ما حدیث نقل کرد و گفت ما پشت رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز می خواندیم. هنگامی که می گفت – سمع الله لمن حمده – هیچ یک از ما پشت خود را خم نمی کرد تا اینکه پیامبر صلی الله علیه وآله پیشانی خود را بر زمین می گذاشت.